Խնկունի - բաղադրությունը, օգտակար հատկությունները
*Բոլոր արժեքները հաշվարկված են 100 գրամի համար
Education:
Սննդամթերքի բլոգեր
Խնկունին ծնունդով միջերկրածովյան տարածաշրջանից է, օգտագործվում է ինչպես ուղղակի որպես կանաչի, այնպես էլ որպես համեմունք ապուրների, աղցանների, սոուսների, տապակած մսի հետ: Այս բույսն ունի դառը եւ տտիպ համ: Այն օգտագործվում է ինչպես թարմ, այնպես էլ չորացրած վիճակում:
Բաղադրություն
Խնկունին թե թարմ, թե չորացրած վիճակում, հարուստ է կալիումով, կալցիումով, երկաթով, մանգանով, պղնձով, մագնեզիումով: Այն հարուստ է նաեւ ֆիտոքիմիական միացություններով, որոնք օժտված է առողջությունը ամրացնող հատկություններով: Այս բույսի ծաղկավոր կատարները պարունակում են ֆենոլային հակաօքսիդանտային թթու, ինչպես նաեւ եթերային յուղեր, որոնք ազդում են, որպես հակաբորբոքային, հակասնկային եւ հակասեպտիկ միջոցներ: Այն հարուստ է նաեւ վիտամին B կոմպլեքսով, ինչի շնորհիվ դրական է ազդում նյարդային համակարգի վրա: Այս բույսում առկա Վիտամին A կոմպլեքսը լավացնում է տեսողությունը, դրա համար բավարար է օրական ուտել այս բույսի ընդամենը մի քանի տերեւ: Ի թիվս բազմաթիվ այլ վիտամինների եւ օգտակար նյութերի, այն հարուստ է նաեւ Վիտամին C-ով, որի առկայությունը օրգանիզմում ապահովում է արյունատար անոթների, օրգանների, մաշկի եւ ոսկորների ամբողջականությունն ու առողջությունը:
Օգտակար հատկություններ
Խնկունին լավացնում է հիշողությունը, վերացնում է ընկճվածությունը, պայքարում է օրգանիզմում բորբոքային գործընթացների դեմ, նվազեցնում է ցավը, ամրացնում է իմունային համակարգը, կանխում է մաշկային հիվանդությունները, պաշտպանում է ինֆեկցիոն հիվանդություններից եւ սա դեռ ամենը չէ: Այս բույսը համարվում է լավագույն միջոցը օրգանիզմը թունավոր նյութերից մաքրելու համար: Իր բաղադրության շնորհիվ, այս կանաչին ակտիվացնում է լեղապարկի աշխատանքը, ինչի շնորհիվ օրգանիզմում ավելի շատ լեղի է սկսում արտադրվել, դրա արդյունքում էլ դետոքսիկացիա է սկսվում՝ միեւնույն ժամանակ կանխելով նոր տոքսիկ նյութերի ներթափանցումը օրգանիզմ:
Ի դեպ, ընկճվածության անցկացմանն ու վատ տրամադրության անցկացմանն օգնում է ոչ միայն այս բույսի օգտագործումը սննդի մեջ, այլ նաեւ ուղղակի դրա հոտը, դա է պատճառը, որ խնկունին շատ լայն տարածում ունի առոմաթերապիայում: Այս բույսից ստացված յուղը օգտագործվում է մաշկային հիվանդություններ բուժելու համար: Բժշկության մեջ այդ յուղն օգտագործվում է նաեւ, որպես միջոց մազաթափության դեմ: Այն քսում է գլխի մազերին եւ մազարմատների վրա դրական ազդեցության շնորհիվ ամրացնում է դրանք եւ նպաստում մազերի աճին: Լայն տարածում ունի նաեւ այս բույսից պատրաստված թեյը, որը օգտագործվում է նյարդային լարվածության հետեւանքով առաջացած գլխացավի, ինչպես նաեւ մրսածության ժամանակ: Բացի դա, խնկունին լավ միջոց է համարվում սթրեսի մեջ գտնվող մարդկանց համար, քանի որ իր համի եւ բույրի շնորհիվ անմիջապես տրամադրություն է փոխում:
Ինչպես օգտագործել
Թարմ բույսը պահեք սառնարանում՝ խոնավ թրջոցոծ փաթաթած: Իսկ ահա չորացրած տարբերակով խնկունին պետք է պահել ամուր փակված տարայի մեջ՝ խոնավ, մութ եւ չոր վայրում: Միշտ կանաչ մնացող այս բույսը հազվադեպ է ամբողջությամբ օգտագործվում: Խոհարարության մեջ հիմնականում օգտագործվում են դրա տերեւները, քանի որ ցողունը շատ պինդ է, ինչի պատճառով շատերը նախընտրում են այն դեն նետել: Եթե պատրաստվում եք այս կանաչին ավելացնել որեւէ տաք ուտեստի մեջ, ապա դա արեք սեղանին մատուցելուց րոպեներ առաջ, որպեսզի այն չհասցնի շատ շփվել ուտեստի տաքության հետ, հակառակ դեպքում այն կկորցնի իր բոլոր օգտակար հատկությունները: Համարվում է, որ այս բույսը առավելագույս լավ համադրվում է լոլիկի, կարտոֆիլի եւ դդմիկի ու դրանցից պատրաստված ուտեստների հետ: Այս կանաչիով նաեւ հաց են համեմում:
Պատմություն
Հին լեգենդին համաձայն, խնկունու թուփը առաջացել է հունական Աֆրոդիտե աստվածուհու ոտքերի տակ, երբ նա դուրս է եկել ծովի միջից:
Այս բույսը կարեւոր համեմունք է համարվել խոհարարության եւ բժշկության մեջ հազարամյակներ շարունակ: Հին Հունաստանում ուսանողները այս բույսն են ամրացրել իրենց մազերի մեջ՝ քննության պատրաստվելիս եւ քննությունը հանձնելիս, իսկ հուղարկավորության արարողության ժամանակ հանգուցյալի հարազատները այս բույսից են դրել մահացածի շիրիմին՝ որպես հիշատակի խորհրդանիշ: Հին Անգլիայում էլ այս բույսը հավատարմություն է խորհրդանշել, ինչի շնորհիվ էլ շատ է օգտագործվել ամուսնական արարողությունների եւ տարատեսակ տոնախմբությունների ժամանակ: Այս բույսից յուղ առաջին անգամ ստացել են 14-րդ դարում, եւ այն անմիջապես լայն տարածում է գտել կոսմետիկ նյութեր պատրաստող մասնագետների մոտ: Իսկ արդեն 16-17-րդ դարերում այն հայտնի է դարձել, որպես մարսողությանը նպաստող եւ մարսողական խնդիրները վերացնող բույս:
Հակացուցումներ
Այս մթերքը շատ օգտագործումը հակացուցված է հղի կանանց: Որոշ դեպքերում այն կարող է ալերգիա առաջացնել, նաեւ կարող է վնաս հասցնել երիկամների հետ խնդիրներ ունեցողներին: Այս մթերքը օգտագործելիս պետք է հաշվի առնել նաեւ, որ այն կարող է խորացնել էպիլեպսիան եւ նեվրոզները:
Մասնագիտությունը՝ Սննդամթերքի բլոգեր
Թարմացվել է՝ Դեկտեմբերի 03, 2020
Սննդարարության հիմնական չափանիշենր
Գլիկեմիկ ինդեքս ⓘ
Գլիկեմիկ ինդեքսի արժեքները վերցված են տարբեր գիտական աղբյուրենրից. 55-ից մեծ արժեքները համրվում են ցածր, իսկ 70-ի բարձր արժեքները՝ բարձր:
70 (medium)
Կալորիաներ
131
Ածխաջրերի մաքուր քանակ ⓘ
Net Carbs = Total Carbohydrates – Fiber – Sugar Alcohols
6.6 grams
Բաժնի չափը ⓘ
Բաժինների արժեքները վերցված են ԱՄՆ-ի սննդի և դեղերի վարչության փաստաթղթից
1 tsp (0.7 grams)
Թթվայնությունը (հիմնված PRAL արժեքի վրա) ⓘ
PRAL-ը (Պոտենցիալ երիկամային թթվայնության բեռ ) բանաձևի միջովոց հաշվարկվող արժեք է: Որքան բարձր է PRAL-ը այնքան թթվային է սննդամքերքը և որքան ցածր է PRAL-ը այնքան ալկալային է սննդամթերքը:
-16.5 (alkaline)
Երկաթ
Բջջանյութ(Fiber)
Կալիում
Կալցիում
Վիտամին A
Բացատրություն: Խնկունի սննդամթերքը պարունակում է ավելի շատ Երկաթ քան սննդատեսակների 92 տոկոսը.
Հարկ է նշել, որ չնայած նրան, որ կան սննդի տեսակներ (8%) ,որոնք պարունակում են ավելի շատ Երկաթ, սակայն այս սննդամթերքը ինքնին ավելի հարուստ է Երկաթ-ով քան ցանակացած այլ տարրով: Համանման ձևով այս սննդամթերքը համեմատաբար հարուստ է Բջջանյութ(Fiber), Կալիում, Կալցիում և Վիտամին A տարրերով
Խնկունի սննդամթերքի գլիկեմիկ ինդեքսը
Գլիկեմիկ ինդեքսի արժեքները վերցված են տարբեր գիտական աղբյուրենրից. 55-ից մեծ արժեքները համրվում են ցածր, իսկ 70-ի բարձր արժեքները՝ բարձր:
Միներալներ - ծածկույթի գրաֆիկ
Կալցիում:
317 մգ of 1,000 մգ
32%
Երկաթ:
6.65 մգ of 8 մգ
83%
Մագնեզիում:
91 մգ of 420 մգ
22%
Ֆոսֆոր:
66 մգ of 700 մգ
9%
Կալիում:
668 մգ of 3,400 մգ
20%
Նատրիում:
26 մգ of 2,300 մգ
1%
Ցինկ:
0.93 մգ of 11 մգ
8%
Պղինձ:
0.301 մգ of 1 մգ
33%
Մանգան:
0.96 մգ of 2 մգ
42%
Սելեն:
0 µg of 55 µg
0%
Choline, total:
0 մգ of 550 մգ
0%
Միներալներ - համեմատական նկարագիր
Երկաթ
6.65 մգ
TOP 8%
Կալցիում
317 մգ
TOP 9%
Կալիում
668 մգ
TOP 9%
Մագնեզիում
91 մգ
TOP 15%
Պղինձ
0.301 մգ
TOP 25%
Մանգան
0.96 մգ
TOP 32%
Ցինկ
0.93 մգ
TOP 55%
Ֆոսֆոր
66 մգ
TOP 73%
Նատրիում
26 մգ
TOP 79%
Վիտամիններ - ծածկույթի գրաֆիկ
Վիտամին A:
2924 IU of 5,000 IU
58%
Վիտամին E :
0 մգ of 15 մգ
0%
Վիտամին D:
0 µg of 10 µg
0%
Վիտամին C:
21.8 մգ of 90 մգ
24%
Վիտամին B1:
0.036 մգ of 1 մգ
3%
Վիտամին B2:
0.152 մգ of 1 մգ
12%
Վիտամին B3:
0.912 մգ of 16 մգ
6%
Վիտամին B5:
0.804 մգ of 5 մգ
16%
Վիտամին B6:
0.336 մգ of 1 մգ
26%
Folate, total:
109 µg of 400 µg
27%
Վիտամին B12:
0 µg of 2 µg
0%
Վիտամին K:
0 µg of 120 µg
0%
Վիտամիններ - համեմատական նկարագիր
Վիտամին A
2924 IU
TOP 12%
Վիտամին C
21.8 մգ
TOP 18%
Folate, total
109 µg
TOP 23%
Վիտամին B6
0.336 մգ
TOP 37%
Վիտամին B5
0.804 մգ
TOP 41%
Վիտամին B2
0.152 մգ
TOP 57%
Վիտամին B3
0.912 մգ
TOP 70%
Վիտամին B1
0.036 մգ
TOP 79%
Վիտամին B12
0 µg
TOP 100%
Վիտամին D
0 µg
TOP 100%
Հիմնական բաղադրամասերի աղյուսակ
Սպիտակուցներ:
Daily Value: 7%
3.31 գ of 50 գ
7%
Ճարպեր:
Daily Value: 9%
5.86 գ of 65 գ
9%
Ածխաջրեր:
Daily Value: 7%
20.7 գ of 300 գ
7%
Ջուր:
Daily Value: 3%
67.77 գ of 2,000 գ
3%
Այլ:
2.36 գ
Ամինաթթուների նկարագիր
Տրիպտոֆան:
51 մգ of 280 մգ
18%
Տրեոնին:
136 մգ of 1,050 մգ
13%
Իզոլեյցին:
136 մգ of 1,400 մգ
10%
Լեյցին:
249 մգ of 2,730 մգ
9%
Լիզին:
143 մգ of 2,100 մգ
7%
Մեթիոնին:
47 մգ of 1,050 մգ
4%
Ֆենիլալանին:
169 մգ of 1,750 մգ
10%
Վալին:
165 մգ of 1,820 մգ
9%
Հիստիդին:
66 մգ of 700 մգ
9%
Ճարպի տիպի նկարագրություն
Հագեցած ճարպ:
2.838 գ
Մոնոչհագեցած ճարպ:
1.16 գ
Պոլիչհագեցած ճարպ:
0.901 գ
Բջջանյութ / Շաքար բաշխումը
Շաքար:
0 գ
Բջջանյութ(Fiber):
14.1 գ
Այլ:
6.6 գ
Խնկունի սննդամթերքի բոլոր սննդանյութերի արժեքները 100 գրամում
| Սննդանյութ | Արժեքը | Օրական դոզայի % | Մթերքների Թոփ %-ում | Համեմատություն |
| Կալորիականություն | 131kcal | 7% | 65% |
2.8 անգամ շատ քան 'Նարինջ'-ում
|
| Սպիտակուցներ | 3.31g | 8% | 69% |
1.2 անգամ շատ քան 'Բրոկկոլի'-ում
|
| Ճարպեր | 5.86g | 9% | 47% |
5.7 անգամ քիչ քան 'Պանիր'-ում
|
| Վիտամին C | 21.8mg | 24% | 18% |
2.4 անգամ քիչ քան 'Կիտրոն'-ում
|
| Ածխաջրեր | 20.7g | 7% | 34% |
1.4 անգամ քիչ քան 'Բրինձ'-ում
|
| Զուտ ածխաջրեր | 6.6g | N/A | 53% |
8.2 անգամ քիչ քան 'Շոկոլադ'-ում
|
| Խոլեստերին | 0mg | 0% | 100% |
N/A
|
| Վիտամին D | 0µg | 0% | 100% |
N/A
|
| Երկաթ | 6.65mg | 83% | 8% |
2.6 անգամ շատ քան 'Տավար'-ում
|
| Կալցիում | 317mg | 32% | 9% |
2.5 անգամ շատ քան 'Կաթ'-ում
|
| Կալիում | 668mg | 20% | 9% |
4.5 անգամ շատ քան 'Վարունգ'-ում
|
| Մագնեզիում | 91mg | 22% | 15% |
1.5 անգամ քիչ քան 'Նուշ'-ում
|
| Բջջանյութ(Fiber) | 14.1g | 56% | 9% |
5.9 անգամ շատ քան 'Նարինջ'-ում
|
| Պղինձ | 0.3mg | 33% | 25% |
2.1 անգամ շատ քան 'Shiitake'-ում
|
| Ցինկ | 0.93mg | 8% | 55% |
6.8 անգամ քիչ քան 'Տավար'-ում
|
| Ֆոսֆոր | 66mg | 9% | 73% |
2.8 անգամ քիչ քան 'Հավի միս'-ում
|
| Նատրիում | 26mg | 1% | 79% |
18.8 անգամ քիչ քան 'Սպիտակ հաց'-ում
|
| Վիտամին A | 2924IU | 58% | 12% |
5.7 անգամ քիչ քան 'Գազար'-ում
|
| Վիտամին A, RAE | 146µg | 16% | 26% | |
| Մանգան | 0.96mg | 42% | 32% | |
| Վիտամին B1 | 0.04mg | 3% | 79% |
7.4 անգամ քիչ քան 'Ոլոռ հում'-ում
|
| Վիտամին B2 | 0.15mg | 12% | 57% |
1.2 անգամ շատ քան 'Ավոկադո'-ում
|
| Վիտամին B3 | 0.91mg | 6% | 70% |
10.5 անգամ քիչ քան 'Հնդկահավի միս'-ում
|
| Վիտամին B5 | 0.8mg | 16% | 41% |
1.4 անգամ քիչ քան 'Արևածաղիկի սերմեր'-ում
|
| Վիտամին B6 | 0.34mg | 26% | 37% |
2.8 անգամ շատ քան 'Վարսակ'-ում
|
| Վիտամին B12 | 0µg | 0% | 100% |
N/A
|
| Folate, total | 109µg | 27% | 23% |
1.8 անգամ շատ քան 'Բրյուսելյան կաղամբ'-ում
|
| Տրանս ճարպ | 0g | N/A | 100% |
N/A
|
| Հագեցած ճարպ | 2.84g | 14% | 39% |
2.1 անգամ քիչ քան 'Տավար'-ում
|
| Մոնոչհագեցած ճարպ | 1.16g | N/A | 63% |
8.4 անգամ քիչ քան 'Ավոկադո'-ում
|
| Պոլիչհագեցած ճարպ | 0.9g | N/A | 48% |
52.4 անգամ քիչ քան 'Ընկույզ'-ում
|
| Տրիպտոֆան | 0.05mg | 0% | 86% |
6 անգամ քիչ քան 'Հավի միս'-ում
|
| Տրեոնին | 0.14mg | 0% | 87% |
5.3 անգամ քիչ քան 'Տավար'-ում
|
| Իզոլեյցին | 0.14mg | 0% | 88% |
6.7 անգամ քիչ քան 'Սաղմոն'-ում
|
| Լեյցին | 0.25mg | 0% | 88% |
9.8 անգամ քիչ քան 'Թունա'-ում
|
| Լիզին | 0.14mg | 0% | 88% |
3.2 անգամ քիչ քան 'Տոֆու'-ում
|
| Մեթիոնին | 0.05mg | 0% | 89% |
2 անգամ քիչ քան 'Սագախոտ (Քինոա)'-ում
|
| Ֆենիլալանին | 0.17mg | 0% | 87% |
4 անգամ քիչ քան 'Հավկիթ'-ում
|
| Վալին | 0.17mg | 0% | 89% |
12.3 անգամ քիչ քան 'Սոյա հում'-ում
|
| Հիստիդին | 0.07mg | 0% | 89% |
11.3 անգամ քիչ քան 'Հնդկահավի միս'-ում
|
Նմանատիպ սննդամթերք կամ դրա հետ համեմատություն
Սննդամթերքի բաղադրության պիտակ(ԱՄՆ ստանդարտ)
Սննդարար արժեք
___բաժին կոնտեյնեռում
Բաժնի չափը ______________
Բաժնի չափը ______________
Քանակը 100 գրամում
Կալորիաներ 131
օրական դոզայի %-ը*
9%
Ճարպ ընդհանուր
6գ
14%
Հագեցած ճարպեր 3գ
0%
Խոլեստերին 0մգ
1%
Աղ 26մգ
7%
Ածխաջրեր ընդհանուր
21գ
56%
Բջջանյութ
14գ
Շաքար ընհանուր գ
Այդ թվում ? գ ավելացված
Սպիտակուցներ
3գ
Վիտամին Դ
0մկգ
0%
Կալցիում
317մգ
32%
Երկաթ
7մգ
88%
Կալիում
668մգ
20%
*
Օրական դոզայի տոկոսը (ՕԴ) ցույց է տալիս, թե ինչքանով է տվյալ սննդանյութը ծածկում օրական կարիքը: Հաշվարկում օգտագործվում է 2000 կալորիականությամբ դիետա.
Կարևոր չափանիշներ
Ցածր խոլեստերին
ⓘ
Խոլեստերինը կարող է վտանգավոր լինել ձեր առողջության համար: Առավել զգուշությամբ խոլեստերինի օգտագործմանը պետք է վերաբերվեն սիրտ-անոթային հիվանդություններով տառապող անձիք:
Չի պարունակում տրանս ճարպեր
ⓘ
Տրանս ճարպերը բարձրացնում են կարդիոսկլերողի ռիսկը: Տրանս ճարպերը բարձրացնում են ՑԽԼ (ցածր խտության լիպոպրոտեիդները) և իջեցնում ԲԽԼ (բարձր խտության լիպոպրոտեիդները). Տրանս ճարպեր պարունակող սննդամթերքներից պետք է հնարավորինս չափով խուսափել:
Քիչ հագեցած ճարպեր
ⓘ
Խորհուրդ չի տրվում ընդհանուր կալորիաների 10%-ից ավել ստանալ հագեցած ճարպերից link
Քիչ նատրիում
ⓘ
Հիպերտոնիայով տառապող մարդկանց խորհուրդ չի տրվում շատ նատրիում օգտագործել
Քիչ շաքար
ⓘ
Շաքարի չարաշահումը կարող է հանգեցնել գերության և շաքարախտի
Բաղադրության ինֆոգրաֆիկա
Infographic link
Աղբյուրներ
Էջում ներկայացված բոլոր արժեքների աղբյուրը (բացառությամբ հիմնական և գլիկեմիկ ինդեքսի հոդվածների, եթե առկա են) ԱՄՆ-ի գյուղդեպարտամենտի տվյալների բազան է: Էջում ներկայացված կոնկրետ սննդամթերքի հղումը բերված է ստորև